‘Carmen doorleef ik, ik snap haar!’
Het was een grote wens van mezzosopraan Tania Kross (40), om haar eigen versie van Carmen te maken, haar lievelingsopera. En bovendien een rol die ze vaak, in allerlei versies, speelde. Nu vertolkt ze haar haar eigen versie op het podium.
De rol die ze eerder al zo vaak speelde helemaal zelf invullen, dat is voor Tania zowel een eer als een uitdaging. De opera is misschien wel de bekendste ter wereld, met in ieder geval de meest bekende opera-aria, de Habanera (L’amour est un oiseau rebelle). De personage van Carmen houdt al eeuwen iedereen bezig. Ze is vrouwelijk, sensueel, en tegelijkertijd sterk, krachtig. Tania wilde van haar Carmen vooral een vrouw van deze tijd maken. “Carmen spiegel ik aan hoe ik in het leven sta en functioneer. En de keuzes die ik maak als moderne vrouw. Ik weet wie ik liefheb, zorg voor mijn kinderen, heb mijn eigen inkomen en mijn eigen sensualiteit. Ik ben een dochter, moeder, vriendin, partner, en heb mijn eigen manier waarop ik dat allemaal doe. Carmen wordt, helaas, door veel mannen als intimiderend gezien, omdat ze eigen keuzes maakt. Omdat ze zich niet laat leiden, maar leidend is. En omdat ze niet alleen begerenswaardig is, maar ook zelf begeert.”
De Carmen van Tania is daarin soeverein: het is haar sensualiteit, ze zet het in zoals zij het wil. Het is niet iets wat iemand naar believen kan gebruiken. “Heb ik dat ook altijd gehad? Of moeten verwerven? Die vragen heb ik mezelf wel gesteld. Doordat ik niet hier ben opgegroeid zijn er een aantal dingen die ik cultureel niet als bagage mee heb gekregen. Zoiets als doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg, daar snap ik niks van. Ik heb geen gene. En dat betekent niet dat ik dan in het zoveelste toneelstuk uit de kleren ga, maar wat ik wel en niet bloot geef als persoon. Ik heb nog nooit bloot gestaan op het toneel, maar ik heb me wel bloot gegeven.”
En met dat jezelf blootgeven bedoelt ze dat dat voor haar een manier van verbinden is, je diepste wezen via het personage doorgeven aan het publiek. “Ik denk dat daardoor Carmen ook een belangrijke rol voor mij is. Met haar heb ik het meeste. Ik speel en zing ook komische rollen, en dat kan ik ook heel goed, maar Carmen doorleef ik als het ware. Er wordt vaak gezongen: ‘als jij van mij houdt’, en daarvan denk ik: boeien, dat zegt iedereen. Carmen draait het om: ‘als ik van jou houd, pas op, want dan ben je van mij’, ja, dat is intrigerend, daar kan ik wat mee.”
Het is niet zomaar een opera die Tania naar haar eigen hand mocht zetten, het is haar lievelingsopera. “Ik heb altijd naar muziek geluisterd en zong in heavy metal-bandjes, inderdaad het ruige werk, Metallica, Motorhead, maar ik was gefascineerd door klassieke muziek. Alleen had ik geen enkel referentiekader. Op Curaçao was geen orkest, geen concertgebouw, geen klassieke muziek in het algemeen. Ik keek naar tekenfilms als Tom and Jerry en Bugs Bunny, daar hoorde ik die muziek, die enorme orkesten spelen, en ervaarde ik wat dat doet met je gevoel. Ik kan nu nog sommige tunes mee neuriën. Ik was denk ik een jaar of twaalf toen er een nieuwe bibliotheek op Curaçao werd geopend, met een afdeling muziek. En daar stond één videoband: Maria Ewing speelt Carmen in Glyndebourne (operafestival in Engeland, red). Plotseling zag ik een operazangeres, een orkest, en dat dramatische liefdesverhaal. Ik was een puber, en was mega dramatisch. Dat verhaal van Carmen vol liefde en lust met de dood al gevolg, ik vond het zo ongelofelijk fascinerend dat ik die videoband keer op keer leende. En altijd te laat terugbracht en dan weer een boete moest betalen. Maar dat had ik er graag voor over. Het maakte zo’n indruk op me, ik moest en zou die vrouw worden. Vijftien jaar later ben ik op dat festival in Glyndebourne en speel Carmen. Ik moest daar mijn kostuum passen en een stokoud vrouwtje helpt me en zei: I’ve done all the Carmens, also Maria Ewing. En pas toen, en let op, want dit is leuk, viel het kwartje. Ik had Glyndebourne altijd verkeerd uitgesproken, fonetisch: Gleindeboer. Daarom had ik helemaal niet de link gelegd. Dat hele verhaal met die videoband kwam in een keer weer terug. Ik wás die vrouw geworden, ik wás Carmen geworden. Dat was een momentje hoor. Daar ter plekke heb ik heel bewust ook gedacht: ik ben er. Ik heb bereikt wat ik wil bereiken.”
Meer informatie over deze en andere voorstellingen en kaartverkoop: www.demeenthe.nl of 0521-514 004.
