De zondebok of Shit Happens door Hans Bogers
In een conference bij het oudejaarscabaret van Fragment rijmelde ik ooit eens deze diepzinnige gedachte: “De wereld zonder zondebok, is als Fred Kaps zonder toverstok.”
Voor ik verder ga met mijn verhaal behoeft dit rijmpje enige nadere onderbouwing. Fragment was een cabaretgroep bestaande uit Gerard (toen nog zonder Rutger) Buisman, Aart Keizer, Folkert Jellesma en Hans Bogers; Fred Kaps was een beroemde goochelaar en de Zondebok, was een bok, die jaarlijks door het Joodse volk al ver voor het begin van onze jaartelling de woestijn werd ingestuurd, zonder water en proviand om daar te verhongeren en te verdorsten om alle zonde van het afgelopen jaar mee te nemen het graf in. En de rijmelarij laat zich als volgt duiden. Fred Kaps kon niet toveren en goochelen als hem de magische toverstok ontbrak. Dan was hij machteloos. Zonder stok was hij niets en waren zijn trucs niet te verklaren. De wereld kan niet bestaan zonder Zondebok: iets of iemand, die de schuld is van alle over ons uitgestorte ellende. Alles moet en zal een verklaring hebben. Er is immer een oorzaak te bedenken, te verzinnen te verklaren.
Deze gedachte heeft de wereld heel wat denkers, heel wat filosofen, voortgebracht, zoals, om maar dicht bij huis te blijven, Baruch Spinoza, glazenslijper van beroep en briljant denker. Filosofen weten veel, denken veel, hebben groot associatief vermogen, ze leggen verbanden, die anderen vaak niet zien en zijn zelden oorlogszuchtig. Er zijn naast heel veel filosofen ook heel veel filosofische stromingen. Bijna één op één. Een heel bijzondere filosofische denkrichting is die van het complot denken. Een denkrichting, die het vermogen kenmerkt het onbewijsbare bewijsbaar te maken en vraagt een onvoorstelbare creatieve geest en niet te bevatten associatievermogen. Het leggen van de ongelofelijkste verbanden is tot een grote kunst verheven. De gemiddelde EHBO’er zou daar jaloers op zijn. Ook in Steenwijk zijn er van die briljante denkers, die zich met deze filosofie bezig houden. Zoals Gerda van Sleen en George Huisman, het brein achter het Steenwijks cabaret, waarvan men vermoedt, dat hij ook wel eens Het Kniepertien wordt genoemd. Maar dat zijn geruchten, verzinsels wellicht, die door een complotdenker desondanks zeker te onderbouwen zijn.
Complotdenkers laten hun filosofieën het liefst via de sociale media op de goegemeente neerdalen en er is geen speld tussen te krijgen. Het schijnt, fluistert men, dat George Huisman zich niet meer beperkt door de sociale media, maar ook het cabaret Terug Naar Steenwijk met zijn waardevolle gedachten zal doordrenken.
Maar los van dit al, los van dit onverdroten zoeken naar de meest onwaarschijnlijk oorzaken van bijvoorbeeld de coronaramp, die ons overkomt:
Misschien is niet alles te verklaren en gebeurt het gewoon.
Shit happens!
