De ziel van Schokland: opening met Schokker koor én Anny Schilder
Donderdag 10 oktober is in het Zuiderzeemuseum de tentoonstelling De ziel van Schokland feestelijk geopend. De ziel van Schokland belicht het verhaal van het verdwenen Zuiderzee-eiland Schokland, zijn bewoners en de impact van hun gedwongen migratie (1859) op hun huidige nazaten. Daarnaast legt De ziel van Schokland een verbinding naar hedendaagse migratie. De inzet van het Schokker koor met het lied ‘Sterre der Zee’ vormde het feestelijke startpunt van de boeiende tentoonstelling, die heden en verleden verbindt én toegankelijk maakt voor een brede doelgroep.
De ziel van Schokland is vanaf 11 oktober te bezoeken in het binnenmuseum.
Het feestelijke openingsprogramma begon met een sfeervol optreden van het Schokker koor, gevolgd door een paneldiscussie onder leiding van podcastmaker Nathan de Vries. Schrijver en historicus Eva Vriend, modeontwerper Sepehr Maghsoudi, Schokker nazaten Bas de Konigh en voormalig BZN-zangeres Anny Schilder deelden hun persoonlijke band met Schokland en spraken over de invloed van migratie op hun identiteit. Bas de Konigh hecht bijvoorbeeld veel waarde aan zijn achtergrond als zesde generatie Schokker: ‘De verhalen van mijn oma over Schokland, vormen een belangrijke inspiratiebron voor mij en ik draag deze erfenis vol trots met me mee.’ Naast Anny Schilder zijn er meer bekende Nederlanders van Schokker komaf, zoals Dolf Jansen, Paul de Munnik en Geraldine Kemper. De laatste is ook te beluisteren in de nieuwe podcastserie van Nathan de Vries: Een Ghanees op Schokland, die tegelijkertijd werd gelanceerd. Het Schokker koor sloot de opening op verrassende wijze af met het lied ‘Sterre der Zee’.
Universele emoties
Conservator Hilde Cammel vertelt supertrots: ‘De ziel van Schokland toont aan dat een eigen identiteit, saamhorigheid, veerkracht en de blijvende liefde voor de plaats van herkomst, universeel en herkenbaar zijn. Voorwerpen zoals familie-erfstukken kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Met deze nieuwe tentoonstelling hopen we het Schokker-verhaal opnieuw tot leven te brengen. We leggen daarbij een verbinding met het heden door ook actuele verhalen van (gedwongen) migratie te vertellen.’ Het voormalige eiland Schokland, dat is ingepolderd in de Noordoostpolder, staat inmiddels op de werelderfgoedlijst van UNESCO.
Bijzondere objecten
Eén van de oudste objecten in de tentoonstelling is de pentekening Huizen op de kade van Schokland van Johan Conrad Greive, bekend vanwege zijn realistische, gedetailleerde tekeningen. Deze tekening toont de huizen en de paalwering op Schokland; je ziet duidelijk hoe dicht de huizen op elkaar stonden en hoe klein de ramen waren. Een ander bijzonder object is de trouwring, die samen met andere sieraden, kledingstukken en huisraad, in 1949 door Schokker nazaat Anna Diender aan het Zuiderzeemuseum werd geschonken. Dit type ring wordt vanwege het motief van een gekroond hart met handen ‘handjes samen’ genoemd. Van wie de inscripties ‘A.K.’ en ‘G.V.E.’ waren, is niet bekend. Daarnaast toont De ziel van Schokland unieke tegeltableaus, kleding en Schokker portretten voorzien van persoonlijke verhalen door Bruno Klappe. En je kunt zelf de zo typerende Schokker dans uitvoeren. Doe je mee?
Schokker nazaten
Het Zuiderzeemuseum organiseerde in 2022 verhalenmarkten om in contact te komen met Schokker nazaten. Tijdens deze bijeenkomsten brachten de nazaten diverse oude Schokker familie-erfstukken mee die nu deel uitmaken van de tentoonstelling. Het museum kreeg onder andere een stoof en prentbriefkaart van nazaten Marette en Trijntje van Eerde. Trijntje vertelt in de tentoonstelling dat ze op Urk woont en dat ze een echte Urker is, maar zich ook een Schokkerin voelt. ‘De families van zowel mijn vader als mijn moeder kwamen van Schokland, en daarom voel ik me zeer verbonden met Schokland. Ook mijn dochter Marette voelt een diepe verbinding met Schokland. De stoof is van mijn voorouders en werd door hen op Schokland gebruikt om hun voeten te verwarmen.’
Audioroute hedendaagse migranten
Migratie is van alle tijden, zo blijkt uit de interviews met drie hedendaagse migranten uit Iran, Cuba en Oekraïne; hun verhalen lijken op die van de Schokkers in 1859. Iraniër Sepehr Maghsoudi vertelt bijvoorbeeld dat hij zijn land verliet vanwege de politieke omstandigheden. ‘Als kind van 12 jaar ging ik met mijn ouders mee en had ik geen idee waar we naartoe gingen en wat we daar gingen doen. We verbleven in eerste instantie in een OC, een voorloper van een AZC.’
Podcast Een Ghanees op Schokland
Tegelijk met de opening van de tentoonstelling vond de lancering plaats van podcastserie Een Ghanees op Schokland. Hierin duikt de Gronings-Ghanese verteller Nathan de Vries (30) samen met historicus Eva Vriend in de vergeten migratiegeschiedenis van de Schokkers. Nathan kent zijn eigen Afrikaanse roots nauwelijks en dankzij zijn gesprekken met Schokker nazaten, zoals presentatrice Geraldine Kemper, maakt hij een persoonlijke zoektocht. Meer en meer onderzoekt hij het belang van een ’thuis’. Tonen de gesprekken met de Schokkers Nathan het belang van de eigen geschiedenis? Een verhaal over ontworteling, identiteit, roots en de universele waarde van ‘sense of belonging’. Beluister hier de podcast.
Met dank aan
De podcastserie Een Ghanees op Schokland wordt financieel mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van het Zuiderzeemuseum, Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten, gemeente Noordoostpolder, provincie Flevoland, Het Cultuurfonds Flevoland en VSB Fonds.
Over het Zuiderzeemuseum
Het Zuiderzeemuseum verzamelt en beheert al 75 jaar erfgoed uit het voormalige Zuiderzeegebied. Het vertelt het verhaal van de Zuiderzee en verbindt daarbij het heden met het verleden op een toegankelijke wijze voor een divers publiek. Jong en oud wandelt hier honderd jaar terug in de tijd en komt in aanraking met de Zuiderzeecultuur. In de vaste tentoonstelling Zee vol verhalen duiken bezoekers in de verhalen over het leven aan de voormalige Zuiderzee. Het museum verbindt de cultuurhistorische collectie ook op verrassende wijze met hedendaagse kunst, vormgeving en design. Kijk op zuiderzeemuseum.nl voor een overzicht van alle tentoonstellingen.
Het Zuiderzeemuseum is genomineerd voor de VriendenLoterij Museumprijs 2024. Lonely Planet heeft het Zuiderzeemuseum opgenomen als ‘Top choice’ in haar internationale reisgids ‘Best in travel 2022’. Van Tripadvisor heeft het Zuiderzeemuseum voor 2023 de Travellers’ Choice Award mogen ontvangen. Museumkids heeft het Zuiderzeemuseum wederom het predicaat ‘Kidsproof’ toegekend voor 2024.
