Zo gaat dat. door Hans Bogers
Ooit werd ons kleine landje het land van dominees en kooplieden genoemd. Daar was van alles op aan te merken natuurlijk, want christen zijn en zaken doen, dat zijn nu eenmaal moeilijk verenigbare grootheden. Maar toch een paar eeuwen konden wij Nederlanders het met die zekerheid doen. Niet voor niets stond op de oude gulden nog, bescheiden, maar met trots ingegraveerd, dat God met ons was. Met natuurlijk de afbeeldingen van onze vorsten en vorstinnen. Maar daar is behoorlijk de klad in gekomen. Een land van kooplieden kunnen we Nederland nog wel noemen, maar met die dominees is het toch wel zo’n beetje gedaan. Althans zo zou je de terugloop van de Protestantse kerk in Nederland kunnen interpreteren. Nederland is geen protestants land meer. Je kunt je dus voorstellen, dat die ontwikkeling, een mens als ik, die in dat domineesmilieu is opgegroeid, gevormd en wellicht door geïndoctrineerd, niet onberoerd laat. Sterker nog toen ik het verhaal van Arjan Plaisier de secretaris van de Protestantse kerk in Nederland las, trof me dat met volle kracht. En voor mij, zwart wit denker, die ik ben betekende dit het definitieve verlies van iets wat mijn hele bestaan of ik dat nu wilde of niet heeft beïnvloed. Het beeld van generaties dominees trok aan mij voorbij. Al die pastorieën, al die verhalen, dat was om met JC Bloem te spreken: ‘voorbij,voorbij ,o en voorgoed voorbij’. Ja het raakte me diep en eindeloos was de gedachtestroom, die door me heen ging. Ik dacht aan die politieke partij, die ik ooit omarmde, jaren lang, de partij van de juwelen gevat in de kroon die secularisatie heet. Die kroon kan vanaf nu triomfantelijk gedragen worden, de totale ontkerstening is nabij. Hoewel: de kerken mogen dan wel leeg raken, andere religies staan trappelend voor de deur om de opengevallen kerkbanken te bezetten, of te verwijderen. Ja misschien zijn we nu wel getuige van het begin van het omgekeerde proces, het proces van desecularisatie. Kan de kroon weer af. En we zijn niet alleen getuige: we ondervinden het aan den lijve, we zitten er midden in, en daar is voor ons eenvoudige stervelingen weinig aan te doen. Secularisatie, desecularisatie, verwereldlijking, ontkerkelijking, kerstening, ontkerstening, wat een gedoe toch allemaal.
En je kunt hoog of laag springen, de ene na de andere diepzinnige gedachte op de problemen loslaten: het komt toch zoals het komt en het gaat toch zoals het gaat, zoals het altijd gekomen is en gegaan.
