Exoten uit de sloten

Met de campagne ‘exoten uit de sloten’ roepen meerdere overheids- en natuurorganisaties in Weerribben-Wieden iedereen op om mee te helpen met het bestrijden van invasieve, exotische waterplanten. In het gebied komen waterplanten voor die niet van nature thuishoren in Nederland. Deze invasieve exoten groeien hard en vormen een bedreiging voor de recreatievaart en de waternatuur. Het water groeit dicht, waardoor oorspronkelijke planten en dieren verdwijnen. Ook lopen de schroeven van boten vast en zijn vaarwegen moeilijker bevaarbaar, met economische schade tot gevolg.

“De campagne is hard nodig”, zegt boswachter Ecologie Rosalie Martens van Natuurmonumenten. ‘’Anders verliezen we alle unieke natuur uit ons Nationaal Park. Ze nemen de plek over van de inheemse planten en ook de dieren die deze planten als leefgebied gebruiken, worden verdrongen. Het normale onderhoud beheer van watergangen, dat bestaat uit periodiek maaien van de watervegetatie, volstaat niet bij beheer van deze invasieve exoten. Door het maaien komen delen van de planten vrij, die met de waterstroming verspreid worden en op nieuwe vestigingsplaatsen uitgroeien tot nieuwe, volwaardige planten. Het reguliere beheer leidt dus tot versterking van het probleem.” De juiste manier om deze exotische waterplanten te bestrijden is het uitharken van de gehele plant uit waterbodem en waterlaag. Daarbij worden drijfschermen gebruikt, zodat vrijgekomen plantendelen worden opgevangen. Vervolgens worden deze plantenresten verantwoord afgevoerd. “Uit ervaringen elders weten we dat de bestrijding niet in één enkele ronde afgerond kan worden. Naar verwachting is vijf jaar lang, twee maal per jaar een uitharkronde nodig in combinatie met handmatige verwijdering.”

Ongelijkbladig vederkruid en waterwaaier
Niet alle exotische planten of dieren veroorzaken problemen in hun nieuwe omgeving. Een aantal exotische planten doet het echter zó goed dat de soorten die van nature in een gebied voorkomen volledig weggeconcurreerd worden; we spreken dan van invasieve exoten.  Deze invasieve exoten kunnen aanzienlijke schade toebrengen aan de inheemse planten en dieren in het ecosysteem waar ze zich vestigen. Het ongelijkbladig vederkruid en de waterwaaier zijn voorbeelden van invasieve, exotische waterplanten die sinds kort in Nationaal Park Weerribben-Wieden voorkomen. Oorspronkelijk afkomstig uit Amerika, worden ze in Nederland vaak verkocht als populaire aquariumplanten.

Samenwerkingsovereenkomst
Om deze planten effectief te bestrijden, is dus vijf jaar lang extra beheer nodig met speciaal materieel. Provincie Overijssel, Waterschap Drents Overijsselse Delta, gemeente Steenwijkerland, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer hebben daarom een beroep gedaan op de Europese LIFE-subsidie voor natuurherstel. Onlangs tekenden zij hiervoor de samenwerkingsovereenkomst. In de samenwerking aan de campagne sluit Nationaal Park Weerribben-Wieden ook aan.

Wat kun je zelf doen?
Voor eigenaren of gebruikers van vaartuigen is het belangrijk om de schroeven schoon te houden. Door de veelheid aan watergangen die met elkaar in verbinding staan en de vele vaarbewegingen in deze gebieden, ligt een snelle verspreiding op de loer. Waterplanten die verstrikt raken in de schroef en weer loskomen in een ander gebied, groeien daar verder. Ook worden de waterplanten vaak gebruikt als aquarium- of vijverplanten. Gooi (restanten van) de waterplanten niet in sloten, beken of meren.

Evenement invasieve exoten
Via een groen traineeship gaan 12 trainees aan de slag met de organisatie van een evenement in september om inwoners en gebruikers te betrekken bij de bestrijding van deze exoten. “We maken ons echt zorgen over de toename en de snelle groei van deze waterplanten,” vervolgt Rosalie. “Naast het uitharken door speciale harkboten, kunnen we alle hulp gebruiken. Ook, of misschien wel juist, door meer bekendheid te geven aan hoe je zelf kunt voorkomen dat deze planten zich verder verspreiden.” Tijdens het event worden er tal van activiteiten in het gebied georganiseerd die helpen bij het herkennen van de planten, het bestrijden en het voorkomen van nieuwe aanwas.